EigenLayer Nedir? Yeniden Stake Etme Yoluyla Ethereum’un İşlevselliğini Artırma

EigenLayer, blok zincirinin mutabakat katmanında ETH’nin yeniden stake edilmesini destekleyen, Ethereum tarafından geliştirilmiş bir protokoldür. ETH stake edenler, EigenLayer akıllı sözleşmeleri aracılığıyla ağdaki diğer uygulamalara kripto ekonomik güvenliği sağlayabilirler. EigenLayer’ın çıkışıyla birlikte Ethereum, artık güvenliği modüller arasında paylaştırmak yerine birleşik hâle getirmiştir. Böylece modülleri kullanan merkeziyetsiz uygulamaların (DApp’ler) güvenliği de iyileştirilmiştir.

EigenLayer, Ethereum’da karşılaşılan bazı güven ve yenilik zorluklarına çözümler sunarak DApp’lerin daha hızlı geliştirilmesine ve dağıtılmasına olanak tanıyor.

Genel Bakış

• Yenilikçi Platform: Ethereum’un güvenliği, EigenLayer’ın stake edilen ETH’yi tekrar stake etme özelliği sayesinde dönüşüm geçiriyor.

• Parçalı Güven Sorununa Çözüm: Ethereum’daki bazı kullanıcılar arasında yaygın olan, bölünmüş güvenin neden olduğu yavaş ilerleme ve güven eksikliği sorunlarına çözüm getirir.

• Artan Güvenlik: DApp’lerin ve köprülerin güvenliğini artırarak güvenlik harcamasına olan ihtiyacı azaltır.

• Piyasa Tabanlı Yönetişim: Paylaşılan güvenlik ve yönetişim aracılığıyla Ethereum topluluğunu birleştirir.

• Potansiyel ve Riskler: Oluşan yeni riskler karşısında protokolün güvenliğini sağlamaya yönelik ekstra önlemler için ödüller verir.

EigenLayer Nedir?

EigenLayer, stake edilen ETH’nin (Ethereum) yeniden stake edilmesini sağlayarak Ethereum ağının kripto ekonomik güvenliğini ve işlevselliğini geliştirmek üzere tasarlanmış bir platformdur.EigenLayer’ın ana odak noktası, Ethereum tabanında güvenin bölünmüş olması ve geliştirme sürecinin ağır olmasıdır. Bu sorunlar, ağın makul bir maliyetle güvenli DApp’ler ve ara yazılım hizmetleri sunma becerisini engellemiştir.

EigenLayer, stake edilen ETH’nin tekrar stake edilmesini mümkün kılarak Ethereum DApp’leri, köprüler ve diğer protokoller için güvenliği artırmayı hedefliyor. Bunu yaparken aynı zamanda, bu kuruluşların güvenlik sistemlerine kaynak ekleme ihtiyacını da azaltıyor.

Bu yaklaşımla Ethereum; DApp’lerin, ara yazılım hizmetlerinin ve Ethereum’un hedeflerini daha uyumlu hâle getirmek için, kendi yerleşik güven ağını kullanırken aynı zamanda kolektif güvenlik ve piyasa tabanlı yönetişim süreçlerini bünyesine katabilir.

EigenLayer, kullanıcıların daha fazla protokolün güvenliğini sağlayarak ekstra teşvikler kazanmalarını sağlayan isteğe bağlı bir özelliğe de sahiptir, ancak bu özellik yeni cezalarla karşılaşma olasılığı da beraberinde getirir. Kullanıcılar, belirli ceza koşulları altında protokollerin güvenliğini sağlama sürecine katılmaya karar verebilir; bu da kullanıcıların yeni riskleri ve potansiyel ödülleri kabul etmeleri gerekeceği anlamına gelir. Platform; oracle’lar, köprüler ve rollup hizmetleri gibi güçlü güvenlik gerektiren tüm protokolleri destekleyerek aynı ağ üzerinden veri kullanılabilirliği gibi hizmetler sunar.

EigenLayer’ın faydalarına örnek olarak, Ethereum için tasarlanmış bir veri kullanılabilirliği katmanı olan EigenDA verilebilir. EigenDA’nın hedefi, mevcut Ethereum temel katmanına kıyasla daha uygun fiyatlı ve daha hızlı veri kullanılabilirliği sunmaktır. Sonuç olarak bu, Ethereum platformundaki programlanabilirlik düzeyini ve ilerleme hızını artırabilir.

EigenLayer’ı kullanmanın avantajları arasında; gelişmiş anapara verimliliği, daha yüksek ödüllere erişim ve yeni AVS’ler (Aktif Olarak Doğrulanan Hizmetler) ile DApp’ler için sunulan destek sayılabilir. EigenLayer, likit stake tokenlerinin yeniden stake edilmesine de olanak tanıyor; bu sayede, katılım kapsamı aktif doğrulayıcıların ötesine genişletilerek, Lido ve Swell gibi likit stake sağlayıcıları üzerinden ETH stake eden kullanıcılar da sürece dâhil edilebilmektedir. Bu kapsayıcılık, likit stake tokenlerinin tahsisine ve tek yatırma işlemlerine üst sınırlar koyma gibi merkezileşme karşıtı önlemlerle dengelenmektedir.

Ancak her yenilikçi platform gibi EigenLayer da aşması gereken bazı zorluklarla karşı karşıyadır. Bu zorluklar arasında; doğrulayıcılar hatalı davrandığında stake edilen ETH’nin hızla tükenmesine yol açabilecek kesinti riskleri, getiri riskleri ve Ethereum ağına yönelik sistemli tehditler oluşturabilecek merkezileşme riskleri bulunuyor. Tüm bu endişelere rağmen EigenLayer, parçalanmış güven sorununa çözüm getirme ve Ethereum’u merkeziyetsiz finans (DeFi) ve ötesi için hem daha birleşik hem daha güvenli bir platform hâline getirme yolunda önemli bir adımı temsil etmektedir.

EigenLayer’ın stake edilen ETH’yi yeniden stake etme yaklaşımı, ağın güvenliğini ve verimliliğini artırmayı amaçlayan kapsamlı Ethereum 2.0 yükseltmesinin vazgeçilmez bileşenlerinden biridir. EigenLayer, yeniden stake etme yoluyla bir güvenlik havuzunun oluşturulmasını mümkün kılarak DApp’leri, köprüleri, oracle’ları ve daha fazlasını destekler; böylece bu oluşumların kendi doğrulayıcı ağlarını kurmadan Ethereum’un güvenliğinden yararlanmalarını sağlar.

EigenLayer’da Yeniden Stake Etmenin İşleyişi Nasıldır?

ETH’yi birden fazla protokolde aynı anda yeniden stake etme olanağı, ağın doğrulanma düzeyini pekiştirir, anapara verimliliğini en üst düzeye çıkarır ve doğrulayıcıların maliyetlerini düşürür. Yeniden stake etme özelliği, likit yeniden stake etme ve yerel yeniden stake etme olmak üzere iki biçime ayrılabilir.

• Likit Yeniden Stake Etme: EigenLayer akıllı sözleşmelerine likit stake tokenleri (LST’ler) yatırmayı gerektirir. Desteklenen tokenler arasında stETH (Lido), rETH (Rocket Pool) ve diğer birkaç token bulunuyor. İleride daha fazla tokenin desteklenmesi de planlanmaktadır. Likit yeniden stake etme, esneklik ve kapsayıcılık sunarak daha geniş bir paydaş kitlesinin yeniden stake etme sürecine katılmasını sağlar.

• Yerel Yeniden Stake Etme: Yerel yeniden stake etme, Ethereum doğrulayıcı node’u çalıştıran kullanıcıları hedefler. Bu süreç, bir Ethereum doğrulayıcısının varlık çekme kimlik bilgisinin EigenLayer’ın akıllı sözleşmelerine ayarlanmasını gerektirir ve yeniden stake etme mekanizmasına doğrudan katılımı mümkün kılar. Bu yeniden stake etme biçimi, Ethereum ağının bütünlüğünü korumak ve güvenliğini sürdürmek açısından kritik önemdedir.

EigenLayer, kaynakları bir yerde toplayarak ve serbest piyasa yönetişim modelini benimseyerek Ethereum ekosisteminin güvenliğini artırır. Böylece güvenlik farklı protokollere genişletilir ve EigenLayer ile yeniden stake etmeyi seçen doğrulayıcılar ile paydaşların katılımı ve dürüstlüğü teşvik edilir.

Yeniden stake etmenin avantajlarına örnek olarak; güvenlik sağlayıcıları arasında rekabeti teşvik etmesi, yeni protokollerin katılmasının önündeki engelleri azaltması ve Ethereum’un saldırılara karşı direncini güçlendirmesi verilebilir. Ayrıca doğrulayıcılar gelir elde eder ve paydaşlar stake ettikleri varlıkları çeşitlendirerek verimliliği artırabilir.

EigenLayer’ı Kimler Kullanır?

EigenLayer ekosistemini üç ayrı taraf oluşturur ve tarafların her biri kendine özgü bir role sahiptir.

Stake Edenler

EigenLayer ekosistemindeki stake edenler, birden fazla protokolde ETH veya likit stake tokenlerini (ör. stETH, rETH, cbETH ve LsetH) yeniden stake edebilirler. Bu olanak sayesinde, stake ettikleri ETH’yi diğer protokollerin güvenliği için kullanabilir, ayrıca ücret ve ödüller kazanabilirler. Bu işleyiş, stake edilmiş mevcut anaparayı kullanarak Ethereum’un ağ güvenliğini ve verimliliğini iyileştirmek için son derece önemlidir.

Operatörler

Operatörler işlemleri doğrular ve ağ bütünlüğünü korurlar. Operatörlerin EigenLayer ekosisteminden yararlanarak birden fazla ağı daha düşük maliyetlerle doğrulaması, birleştirilmiş güvenlik için rekabetçi bir piyasayı teşvik eder.

Aktif Olarak Doğrulanan Hizmetler (AVS)

EigenLayer ekosistemi, AVS geliştiricilerinin Ethereum’un stake edilen anaparasına ve doğrulayıcı grubuna erişmelerine izin vererek, geliştiricilerin merkeziyetsiz hizmetler oluşturmalarına ve güven duyulan bir ağın güvenliğinden faydalanmalarına olanak tanır. Bu durum, yeni bir güven ağı oluşturma ihtiyacını ortadan kaldırarak parçalanmayı azaltır ve yetki gerektirmeyen yenilik anlayışını teşvik eder. Şu anda ekosistemdeki AVS geliştiricileri arasında Edgevana, Ethos ve Everstake de yer almaktadır.

EigenLayer’ın Bazı Temel Özellikleri Nelerdir?

Yeniden Stake Etme Mekanizması

• Hem ETH stake edenler hem de Likit Stake Tokeni sahipleri tarafından varlıkların yeniden stake edilmesine izin verir.

• Ethereum’un güvenliğine katkıda bulunur ve stake edenlerin ek anapara gerekmeden ekstra ödüller kazanmalarını sağlar.

Likit Stake Vadeli İşlemleri (LSD’ler)

• 28 milyar dolarlık piyasa değeriyle, stake eden kullanıcılar için likiditeyi artırır.

• Stake edilen varlıkların sahipliğini elde tutarken DeFi girişimlerine katılımı mümkün kılar.

EigenDA

• EigenLayer’ın ilk AVS’si merkeziyetsiz veri kullanılabilirliği sunar.

• Daha düşük işlem ücretleri, daha yüksek hız ve rollup teknolojisiyle güvenilir uyumluluk sağlar.

EigenDA’da Maliyet Düşüşü ve Verim

• Anapara, operasyon ve tıkanıklık maliyetlerini silme kodlaması ve diğer mekanizmalar yoluyla giderir.

• Yüksek miktarda bant genişliği gerektiren, yüksek verimli ve uyumlu uygulamaları barındırabilir.

Güvenlik Özellikleri

• Ekonomik istikrarı sağlamak ve merkeziyetsizliği teşvik etmek için yeniden stake etme mekanizmasını kullanır.

• Saklanan verilerin geçerliliğini garanti etmek için gözetim kanıtını kullanır.

Hatalar ve EIGEN: Özneler Arası Evrensel İş Tokeni

Blok zincirleri söz konusu olduğunda, hatalar dört ayrı kategoride sınıflandırılabilir:

• Nesnel olarak ilişkilendirilebilen hatalar: Matematiksel ve kriptografik olarak doğrulanır.

• Özneler arası olarak ilişkilendirilebilen hatalar: Çoğu gözlemcinin kabul etmesi gerekir.

• İlişkilendirilemeyen hatalar: Yalnızca kurbanın fark ettiği gizlilik ihlalleridir.

• Öznel hatalar: Kişisel tercihlere dayanır. Gerçek dünyadan örnek verecek olursak, bunu en sevdiğiniz kafe olarak düşünebilirsiniz.

Daha geniş kapsamlı uzlaşı ve çözüm için EigenLayer, nesnel olarak ilişkilendirilebilen ve özneler arası olarak ilişkilendirilebilen hatalara yoğunlaşır.

Toplumsal Uzlaşının Rolü

Toplumsal uzlaşı, çatışmaları çözüme ulaştırmak için çok önemlidir. Bu mekanizmada kararlar, hem teoride geniş çapta kabul görür hem de adil bir şekilde verilir. Bunu gerçekleştirmeye yardımcı olması için birkaç yöntemden yararlanılmaktadır.

• Operatörlerin stake varlıklarını kesme: Burada operatörler, kurallara aykırı hareket ettiklerinde cezalandırılır.

• Komite kullanımı: Bir grup, doğru yanıtı belirler ve kabul etmeyenleri cezalandırır.

• Zincirin çatallanması: Büyük bir anlaşmazlık yaşanırsa blok zincirinin yeni bir sürümü oluşturulabilir.

ETH’yi Yeniden Stake Etme ve EIGEN’in Rolü

EigenLayer, nesnel hataları ele almak için Ethereum’un güvenliğini kullanır. Ancak öznel hatalarla başa çıkmak için yeni bir yönteme ihtiyaç duyar. İşte bu noktada EIGEN tokeni devreye giriyor.

EIGEN Tokeni Hakkında

EIGEN tokeni, özneler arası hataları düzeltmek için özneler arası stake sürecini kullanıma sunmuştur. Bu süreç, koordinasyon kurallarının belirlendiği bir kurulum aşaması ve bu kuralların uygulandığı bir yürütme aşaması içerir. EIGEN tokeni stake edenlerin büyük çoğunluğu hatalı davranırsa, itiraz eden bir kullanıcı yeni bir token sürümü oluşturabilir. Bu yeni sürüm, dürüst ve uyumlu davranışları teşvik etmek için, stake eden kötü niyetli kullanıcıları cezalandırır.

EIGEN’in Benzersiz Özellikleri

EIGEN tokeninin sayısız benzersiz özelliği vardır. Evrensel nitelikteki bu token çeşitli uygulamalarda kullanılabilir ve kapsamlı kripto ekonomik güvenliği sunar. Ayrıca çatallanma sorunlarını önlemek için iki tokenli bir sistemden yararlanır. Tokenlerden biri çatallanmaya duyarsızdır ve borç verme protokolleri gibi uygulamalar için uygundur. Kötü niyetli itirazları önlenmesi amacıyla, tokeni çatallamak isteyen herkes EIGEN cinsinden bir teminat koymalıdır. Bir saldırı gerçekleşirse sistem, kayıpları tazmin etmek için kötü niyetli stake işlemini yeniden dağıtır ve böylece kripto ekonomik güvenliğini korur.

EIGEN ile ETH Birbirini Nasıl Tamamlar?

ETH ve EIGEN, EigenLayer’da birlikte çalışır. ETH, sistemi merkeziyetsiz hâle getirir ve gizli anlaşmalar yapılmasını önler, EIGEN ise kripto ekonomik kesintilerinde yardımcı olur. Bu tokenler birlikte, ağın güvenliği ile etkililiğini destekler ve merkeziyetsiz alanın genel olarak daha güçlü olmasına katkıda bulunur.

EigenLayer İçin Sırada Ne Var?

EigenLayer’ın potansiyel uygulama alanları; DeFi, yönetişim ve zincirler arası birlikte çalışılabilirlik dâhil olmak üzere çok çeşitlidir. Protokolün yetki gerektirmeyen yenilik anlayışını benimsemesi sayesinde, platformu kullanan geliştiricilerin sunacağı yepyeni ilerlemelerin kapısı aralanıyor.

Ayrıca protokol, Nisan 2024’teki EigenDA mainnet lansmanının yanı sıra, rollup’ların test trafiği için EigenDA mainnete eklenmesi dâhil olmak üzere 2024 yılında bazı önemli adımlar atmıştır. Test etmeye ve güçlendirmeye yönelik bu son aşamanın ardından EigenLayer, tüm rollup’lar için üretim trafiği eklemeye başlayacak. Protokole göre, ilk rollup’ları EigenDA mainnete ekleme süreci, “Ethereum ekosisteminde veri kullanılabilirliğini geliştirmeye yönelik nihai plan kapsamında çok aşamalı bir lansmanın bir sonraki aşamasıdır.”

EigenLayer ileride büyük işler başarma yolunda sağlam adımlar atıyor olsa da gelecekteki gelişim sürecinde bazı zorluklarla karşılaşması kaçınılmaz. Bu zorluklar arasında; karmaşık teknoloji, piyasada kabul görüp görmeyeceğinin belirsiz olması ve genel güvenliği sağlama ile topluluğunda ekonomik teşvikler sunma arasında denge kurma sayılabilir.

Bu engellere rağmen EigenLayer, blok zinciri topluluğu üzerinde önemli bir etki bırakma yolunda emin adımlarla ilerliyor. EigenLayer’ın Ethereum’da uzun süredir etkisini gösteren ölçeklenebilirlik, birlikte çalışılabilirlik ve güvenlik zorluklarını ele alan çözümleri, blok zincirinin gelişimini yeni bir döneme taşıma potansiyeline sahiptir. Bu yeni dönem; daha fazla üretkenlik, daha geniş bir uygulama yelpazesi ve daha adil ve daha merkeziyetsiz bir dijital piyasa ile nitelendirilebilir.

Sonuç

EigenLayer, ağ güvenliğini artırmak ve geliştirme sürecini hızlandırmak için ETH’nin yeniden stake edilmesine olanak sağlayarak Ethereum’a yenilik getiriyor. EigenLayer, ekosistemdeki farklı grupların çıkarlarını gözetmeye yardımcı olarak ekstra protokol güvenliği için teşvikler sunuyor. EigenDA gibi temel özellikler, veri kullanılabilirliğini daha da geliştirerek Ethereum’un verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır.

Önündeki engellere rağmen EigenLayer, daha güçlü ve daha uyumlu bir Ethereum ekosisteminin inşa edilmesinde önemli bir dönüm noktasını temsil etmektedir.