Maksimum Arzdaki Değerleme (FDV): Bir kripto meme’i mi yoksa kırmızı bayrak mı?

Neredeyse herkesin rüzgarı arkasına aldığı ve çoğu kripto projesinin çok fazla umut vadettiği bir kripto boğa koşusunda, heyecan verici yeni projelerin oluşturduğu heyecan nedeniyle kripto değerleme ölçümleri bazen gözden kaçırılıyor. Sonuç olarak, piyasa değerleri Maksimum Arzdaki Değerlemelerinin (FDV) sadece küçük bir kısmına denk gelen çeşitli coin ve tokenlerin FDV rakamlarının astronomik ölçüde yüksek miktarlara ulaştığını sıkça görüyoruz.

FDV çılgınlığının gerçek bir endişe olup olmadığını merak mı ediyorsunuz? FDV'nin ne olduğunu anlamaktan FDV'nin kripto değerleme ölçüsü olarak etkinliğini ortaya çıkarmaya kadar, kripto dünyasında Maksimum Arzdaki Değerlemeler hakkında bilmeniz gereken her şey burada.

Kriptoda FDV nedir?

FDV, bir kripto para projesinin gelecekteki potansiyel piyasa değerini tahmin etmek için kullanılan bir ölçümdür. FDV, oluşturulması planlanan tüm tokenlerin şu anda dolaşımda olduğunu varsayıp mevcut token fiyatını toplam arzla çarpar göre katlayarak elde edilen bir değerdir. FDV bir projenin potansiyeli hakkında bir his verse de gelecekteki değerini garanti etmediğini unutmamak gerekir. Gerçek piyasa değeri; token serbest bırakma programı, piyasa talebi ve fiyat dalgalanmaları gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

FDV nasıl hesaplanır?

FDV'nin hesaplaması aşağıdaki formülle özetlenebilir:

FDV = Token başına güncel fiyat * Toplam arz

Kriptoya yeni başlayanlar için açıklanması gereken bölüm, bir projenin toplam arzıdır. Kısaca anlatmak gerekirse toplam arz, bir projenin tüm varlığı boyunca oluşturmayı planladığı mümkün olan maksimum token sayısını ifade eder. Buna şunlar dâhildir:

• Dolaşımdaki arz: Bir kripto projesinin dalgalanması olarak da bilinen dolaşımdaki arz, kripto para borsalarında veya proje ekosisteminde şu anda al-sat ve kullanım için mevcut olan tokenleri gösterir.

• Kilitli tokenler: İster kazanılsın ister ekosistem büyümesi için kullanılsın, kilitli tokenler toplam arzda al-sat işlemleri için geçici olarak kullanım dışı olan kısmı temsil eder. Bu kilitli tokenlerin genellikle projenin yol haritasına veya token ekonomisi planına göre daha sonra dolaşıma girmesi planlanır.

• Çıkarılabilir ve mint edilebilir tokenler: Belirli blok zinciri protokolleri arasında kripto para madenciliği veya stake süreçleri yoluyla yeni coinler oluşturulur. Toplam arz ayrıca projenin ömrü boyunca potansiyel olarak çıkarılabilecek veya mint edilebilecek tüm tokenleri içerir.

Bir kripto projesinin FDV'sinin nasıl elde edileceğini daha ayrıntılı olarak anlamak için Bitcoin örneğini kullanalım. BTC başına 70.000 $ referans fiyatı ve toplam 21 milyon arzı ile 1,47 trilyon $’lık bir FDV elde edilir.

Piyasa değeri ve FDV

FDV formülü tanıdık geliyorsa şaşılacak bir şey yok çünkü bu formül kripto piyasa değerleriyle ilgili hesaplamalara benzer. Aradaki fark, her bir kripto değerleme ölçümünün token arzı ve kilitlenmelerini ele alış şeklinden ileri gelir. Piyasa değeri, yalnızca şu anda dolaşımda olan coinleri ve tokenleri dikkate alırken, FDV var olabilecek toplam coin/token sayısını hesaba dahil eder. Bu, mevcut dolaşımdaki arzı, al-sat işlemleri için geçici olarak kullanım dışı olan ancak gelecekte serbest bırakılması planlanan kilitli tutarları ve projenin ömrü boyunca potansiyel olarak çıkarılabilecek veya mint edilebilecek toplam tutarı içerir.

Aslında bu fark, kripto topluluğunda FDV kabul edilmeli mi yoksa bir komedi unsuru olarak mı ele alınmalı diye yürütülen şiddetli tartışmayı yeniden alevlendiren temel unsur. Bunu daha iyi analiz etmek için FDV lehine ve aleyhine olan argümanlara bakalım.

Kripto projeleri için bir değerleme ölçüsü olarak FDV kullanımını değerlendirmek

Bazıları için bir ciddiye alınacak bir şey olmasa da, bazı traderlar belirli bir coin veya token ile al-sat yapıp yapmayacağına karar vermeden önce FDV'yi incelenecek ciddi bir değerleme ölçüsü olarak kabul ediyor. FDV kullanımını savunanların ve buna karşı çıkanların öne sürdüğü bazı artı ve eksiler şunlar.

FDV kullanmanın artılarının açıklamaları

• Gelecek potansiyeli: FDV, bir projenin gelecekteki potansiyel piyasa değerine dair bir bakış sunarak, planlanan tüm coin veya tokenlerin dolaşıma girmesi durumunda traderların projenin büyüme yönünü doğru bir şekilde tahmin etmelerine olanak tanır. Bu, projenin gelecek beklentilerine inanan uzun vadeli HODLer'lar için yardımcı bir gösterge olabilir.

• Kolay karşılaştırma aracı: FDV, dolaşımdaki arzları farklı olan kripto paralar arasında daha kolay karşılaştırma yapmaya olanak tanır. Örneğin, dolaşımdaki arzları çok farklı iki projenin FDV'lerini karşılaştırmak potansiyel piyasa boyutlarına ilişkin daha bütünsel bir görünüm sağlayabilir.

FDV kullanmanın eksilerinin açıklamaları

• Gerçekçi olmayan varsayımlar: FDV, bir kripto projesinin planlanan tüm coinlerinin veya tokenlerinin sonunda dolaşıma gireceğini varsayar. Bir projenin yol haritası, gelecekte token yakarak planlanan toplam arzı azaltacak şekilde değiştirilebileceğinden, bu her zaman gerçekleşmeyebilir.

• Mevcut benimsemeleri ve talebi yok sayar: FDV yalnızca coin/token sayısına odaklanır, kullanıcı tarafından benimsenmesi, projenin faydası ve genel piyasa talebi gibi faktörleri göz ardı eder. Projenin gerçek dünyada kullanım alanı yoksa veya güçlü bir topluluktan yoksunsa FDV projenin başarılı olacağını garanti edemez.

Artık FDV'yi bir kripto projesi değerleme ölçüsü olarak benimsemenin artılarını ve eksilerini net bir şekilde gördüğümüze göre, bunu günümüzün birçok popüler kripto projesini kapsayan önemli bir konu ile ilişkilendirelim.

FDV’si yüksek, dolaşımdaki arz sınırı düşük olan tokenlerin kilitlerinin açılması.

Frame Ventures’ın kurucu ortağı Vance Spencer’dan da belirtildiği gibi bu, kripto yatırımcılarının token kilidi açmanın dezavantajlarını anlamaya başladığı ilk kripto döngüsü gibi görünüyor. Kripto al-sat dünyasında yeni olanlar için, token kilidi açmak, bir projenin toplam token arzının önceden kilitli veya kısıtlı olan bir parçasının alım satım için uygun hale gelerek dolaşımdaki arza girmesi anlamına gelir. Bu, özellikle yüksek FDV’ye ve düşük arz sınırına sahip projeler için fiyat dinamiklerini etkileyebilir çünkü uzun pozisyon açanların eşit miktarda talebi olmadan yapılan arz artışı kısa vadede aşağı yönlü fiyat dalgalanmasına neden olabilir.

Söz konusu hak ediş dönemlerinin farkında olmak, bilgili kripto traderlarının token arzında artış beklemeleri ve bu katalizörden önce riske daha az maruz kalmak için harekete geçmeleriyle kripto projesinin fiyatlandırma dinamiklerine yeni bir değişken eklenmesine neden olur. Bu durum genellikle bu kişilerin, talebin arzla aynı oranda artmaması kısa vadeli fiyat düşüşlerine yol açabildiğinden, kilitli tokenler dolaşıma girdiğinde fiyat düşüşleri bekledikleri için varlıklarını terk etmelerine neden olur. Ek olarak, daha kısa vadeli hareket eden kripto traderları, kazançlarını sabitlemek için pozisyonlarından çıkmaya teşvik edilerek ani fiyat düşüşlerine daha da katkıda bulunur.

ARB'nin dolaşımdaki arzının %76 artması nasıl çöküşe neden oldu?

Source: Trading View

Büyük ölçekli token kilidi açmanın kripto projeleri üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için, yakın zamana ait bir örnek olarak Arbitrum tokenlerinin kilidinin açılmasına bakılabilir. Cryptorank’e göre, 1,11 milyar ARB tokeninin kilidi, hak ediş dönemlerinin sona ermesiyle 16 Mart 2024'te açıldı. Bu, bir şirketteki hissedarlara tek seferde hak ediş dağıtılmasına eş değer bir işlem. O zaman bu 1,11 milyar ARB tokeni, dolaşımdaki miktarın %76'sını temsil etmekteydi ve neredeyse piyasada al-sat için mevcut ARB miktarını ikiye katladı. Bu rakamlar göz önünde bulundurulduğunda, bazı ARB sahiplerinin bu katalizörden önce satış yapmaya karar vermesi şaşırtıcı değil.

Yukarıdaki ARB grafiğinden de anlaşılacağı gibi ARB'nin fiyatı, devasa token kilidi açma etkinliğinden önce önemli bir düşüş yaşadı. Fiyatlar, satış ağırlıklı piyasa ivmesine yenik düşmeden önce 1,80 $ ila 2 $ aralığında sabitlenmişti. Bu 1,11 milyar ARB tokeninin kilidi açıldıktan sonra, ARB bir dizi satış yediği için fiyatı %50'den fazla düştü. Bu durum ETH'nin önceki yetersiz performansını da içeren bir dizi faktörle doğrudan bağlantılı olsa bile, dolaşımdaki arzın büyük miktarda artacağına dair korkunun, Göreceli Güç Endeksi seviyeleri aşırı satışa ulaştığından ve bir ölüm kesişimi oluştuğundan aşağı yönlü muazzam bir baskıya neden olduğu inkar edilemez.

Token kilidi açmanın uzun vadeli etkisinin ne olduğu henüz görülmemiş olması ve Arbitrum'un Ethereum için bütünleyici bir Katman 2 olarak güçlü proje temellerine sahip olması bu kısa vadeli baskıların aşılmasını sağlayabilse de kilit açma etkinliğinde tokenlerini tutmayı seçen ARB HODLer’larının zarar gördüğü rahatlıkla söylenebilir. Arbitrum için OKLink ETH gezginine göre, Arbitrum şu anda ağdaki yaygın kullanılan projeler dikkate alındığında yaklaşık 1 milyar $’lık Toplam Kilitli Değere sahip. Bu da ağın uzun vadede genel sağlığını ve potansiyelini yansıtacak şekilde Arbitrum’u diğer blok zinciri ağlarıyla karşılaştırıldığında ilk on arasında etkili bir şekilde konumlandırıyor.

Veriler yüksek FDV’li kripto projeleri için ne diyor?

Source: Dune

Yüksek FDV kripto projelerine giriş yapan @dyorcrypto, bireysel traderların gelecekteki olası düşüşler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlayan bir girişim sermayesi (VC) yazıcı kontrol paneli oluşturdu. Verilerden anlaşılacağı gibi, yakında kilidi açılacak olan tokenler ve fiyat düşüşleriyle yüksek FDV kripto projeleri arasında bir korelasyon var gibi görünüyor. Bu fenomen, iki ana faktöre, yani beklenti üzerine satış ve panik satıştan kaynaklanan domino etkisine bağlanabilir.

Kısa vadede al-sat yapan kripto traderları, dolaşıma giren arzın artacak olması nedeniyle fiyat düşüşü beklentisiyle tokenin kilidi açılmadan önce varlıklarını satmayı seçebilirler. Bu önleyici satış aşağı yönlü bir sarmalı tetikleyebiliyor ve diğer kripto traderları da kısa vadeli fiyat düşüşleri karşısında panikledikçe satışlar daha geniş kapsamlı olarak artabiliyor. Bu tür korku odaklı satışlar, fiyat düşüşünü daha da kötüleştirerek genel bir çöküşe dair kendi kendine gerçekleştiren bir kehanete dönüşebiliyor ve projenin uzun vadede büyümesine olan güveni azaltabiliyor.

Tek veri kaynağı olarak token kilidi açılışlarının ardındaki büyük resme bakmak

Bazı kripto projelerinin başarısızlığı için token kilidinin agresif şekilde açılmasını suçlamak kolaydır. Ancak daha ayrıntılı bir analiz yapılması şart. Verilerin resmin tamamını göstermemesinin nedenleri şunlardır:

• Sınırlı zaman aralığı: Veriler, yalnızca tek bir kripto döngüsünde belirli bir zaman dilimini yansıtıyor olabilir. Uzun vadeli fiyat trendleri ve proje temelleri yansıtılamayabilir.

• Korelasyon ve nedensellik arasında ayrım yapmak: Token kilidinin açılmasından önce fiyatta düşüş olması, bunun nedeninin sadece kilit açılması olduğu anlamına gelmez. Başka piyasa faktörleri veya projeye özel haberler de fiyatı etkileyebilir. Daha önce vurgulandığı gibi, ARB'nin token kilidinin kilidini açması fiyattaki düşüşün tek sorumlusu değildi. Spot ETH ETF etrafındaki belirsizlik gibi diğer faktörler de ARB'nin düşük performansına katkıda bulundu.

• Her kilit açma eşit değildir: Token kilidi açmanın etkisi çeşitli faktörlere bağlıdır. Güçlü bir yol haritasına ve iyi dağıtılmış bir token serbest bırakma planına sahip bir proje, tek seferde yüksek miktarda token açılan bir projeye kıyasla daha sakin fiyat dalgalanmaları yaşayabilir.

Aynı FDV geçmişi, farklı zaman aralığı?

Yüksek FDV’li ve VC destekli projelerle ilgili mevcut heyecan, bazı tecrübeli kripto traderlarına bir déjà vu hissi veriyor. Yüksek FDV ölçümlerinin desteklediği potansiyel ve gelecek büyüme söylentileri, önceki boğa piyasası döngülerinde görülen heyecana çok benziyor. Filecoin (FIL), Internet Computer (ICP) ve Serum (SRM) gibi popüler projeler, yüksek FDV'leriyle kripto topluluğunun dikkatini çektikten sonra baş döndürücü derecede yüksek seviyelere ulaştı ve önemli fiyat artışlarına yol açtı. Ancak, satış ağırlıklı davranış eğilimi geri döndükçe bu kazançlar sürdürülemez hale geldi ve projeler önemli fiyat düzeltmeleri yaşadı.

Kripto topluluğunun çoğunluğu dersini aldı mı? Bazıları, kripto ekosistemi son boğa koşusundan bu yana büyük ölçüde olgunlaştığından ve projeler artık daha yoğun bir alanda rekabet ettiğinden bu sefer durumun farklı olduğu görüşünde olsa da günümüzde traderlar uzun vadeli bir yatırıma girmeden önce somut sonuçlar ve adaptasyon için net bir yol görmeyi bekliyor. Bu doğrultuda fonların, popüler boğa piyasası anlatılarıyla kripto dünyasında büyük bir devrim yaratma vizyonuna sahip DePIN ve RWA gibi VC destekli projelere aktığını görüyoruz. . Bu tür projeler oldukça parlak görünse ve güncel piyasa eğilimlerine hitap etseler de sonunu getirip getiremeyecekleri nihai olarak bilinmiyor.

FDV de meme’lerden biri mi? Boğa piyasası çılgınlığı hakkında uyarı niteliğinde bir hikaye

Şu anda her yerde VC destekli kripto projelerinin ortaya çıkması akıllara nihai olarak şu soruyu getiriyor: FDV de meme’lerden biri mi? Yüksek FDV’li bu yeni ve parlak projeler, başlangıçta kripto traderlarını iki temel nedenden ötürü cezbedip özellikle de boğa piyasalarında heyecan uyandırdıkları için çok çekici.

Öncelikle, yüksek bir FDV, gelecekte büyüme için önemli bir potansiyeli gösterebilir. Yüksek getiri arayan traderlar, yaygın adaptasyon beklentisi oluşturan bir tablo ve yüksek FDV'yi haklı çıkaracak gelecek piyasa değeri vadeden anlatıya kapılıyorlar. Boğa koşuları sırasında traderların daha fazla risk yaklaşımına sahip olma eğiliminde olması nedeniyle, söz konusu büyüme tahminleri çok da iyi sonuçlar verebiliyor. İkincisi, yüksek bir FDV ile dolaşımdaki düşük arzın bir araya gelmesi, token başına fiyatı artıran bir kıtlık illüzyonu yaratıyor. Bu tür token ekonomilerini tercih eden kripto traderları, kıtlığı göz önünde bulundurarak bunu çok olumlu olarak algılayabiiliyor.

Ancak veriler gösteriyor ki yüksek FDV’li projeleri çevreleyen heyecan kısa süreli olabiliyor. Bu projeler çeşitli açıdan geri tepebilir. Hak ediş programları sona erdiğinde ve kilitli tokenler al-sat için uygun hale geldiğinde, piyasaya yeni bir arz akışı olur. Bu artan arz, talebi boğar ve fiyatta bir düşüşe yol açabilir. Token kolay bulunur hale geldikçe "zorunlu kıtlık" ile ilgili ilk heyecan kaybolur.

Ayrıca, yüksek FDV’li birçok proje, somut fayda veya güçlü temeller yerine büyük ölçüde heyecana ve etkileyici bir anlatıya güveniyor. İlk heyecan sona erdiğinde ve proje vaatlerini gerçekleştiremediğinde, uzun vadeli varlık sahiplerinin güveni azalır ve bu da fiyatta daha fazla düşüşe neden olur. Bu nedenle FDV, bir kripto meme’i olmak yerine, gelecekteki potansiyel token kilit açılışları ve projenin uzun vadeli vizyonunu gerçekleştirme yeteneği ışığında bu tür token ekonomilerinin ve değerlemelerin sürdürülebilirliği konusunda gerçek endişelerin dile getirilmesini sağlıyor.

Son sözler ve sonraki adımlar

FDV’si mantıksızca yüksek, dolaşımdaki arzı ise düşük olan projelerde al-sat yapılmasına ilişkin uyarı niteliğindeki bu hikaye, kripto projelerini değerlendirirken FDV’nin yapbozun yalnızca bir parçası olduğunu vurguluyor. Ortaya çıkan endişeler haklı olduğunda, kripto traderlarının bir projenin gerçek uzun vadeli potansiyelini değerlendirmek için daha kapsamlı bir değerlendirmeye ihtiyacı olacaktır. Gelecekte token kilidinin açılmasının fiyata potansiyel etkisini anlayabilmek için, token dağıtım planlarının analiz edilmesinden projenin uzun vadeli yol haritasının anlaşılmasına kadar, çok sayıda durum tespiti yapılması ve bunun yanı sıra kendi araştırmanızı da yapmanız gerekir. Traderlar, temkinli ve analitik bir yaklaşım benimseyerek, yüksek FDV’li projelerin heyecanına kapılmaktan kaçınabilir ve kripto para al-sat işlemleri hakkında daha bilinçli kararlar alabilirler.